အပိုင်း (၄)။ ပွင့်လင်းရွေးကောက်ပွဲ သတင်းအချက်အလက် လက်တွေ့ကျင့်သုံးခြင်း၊ တောင်အမေရိကတိုက်မှ သာဓကများ
နိဒါန်း
အပိုင်း(၂) တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းသတင်းအချက်များ မူများ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ရွေးကောက်ပွဲ အချက်အလက်များကို ထုတ်ပြန်ရန် တာဝန်ရှိသူများအတွက် ရှင်းလင်းတိကျသည့် လမ်းညွှန်ချက် ပေးရန်နှင့် ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာသူများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ သတင်းမီဒီယာများ နှင့် အခြား စောင့်ကြည့်ကြီးကြပ်သူများက နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များ သည် မည်ရွေ့မည်မျှ ပွင့်လင်းမြင်သာရှိကြောင်း အကဲဖြတ်နိုင်ရန်အတွက် မူဘောင်တစ်ခု တည်ဆောက်ပေးရန် တို့ဖြစ်သည်။ ဤပိုင်း၌ NDI သည် တောင်အမေရိကနှင့် အမေရိကတိုက် အလယ်ပိုင်း တို့မှ နိုင်ငံ (၁၈) နိုင်ငံရှိ ရှိရင်းစွဲ ရွေးကောက်ပွဲအချက်အလက်များကို ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင်လင်းသတင်းအချက်အလက် မူများနှင့် တိုက်စစ်ကြည့်ခြင်းဖြင့် မူများမှ လက်တွေ့သို့ ကူးပြောင်းကြည့်မည်။
NDI အဖွဲ့အနေဖြင့် တောင်အမေရိကနှင့် အလယ်အမေရိကတို့ကို ရွေးချယ်ရခြင်း အကြောင်းအရင်းမှာ တဆင့်စကားအရ သိရသည့် သတင်းအချက်အလက်များအရ ဤဒေသမှ တစ်ချို့နိုင်ငံများရှိ ရွေးကောက်ပွဲ စီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့အစည်းများ (EMBs) များသည် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များအား ကဏ္ဍအမျိုးမျိုးခွဲ၍ ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ထုတ်ပြန်မှုများ ရှိသော်လည်း ယင်းကဲ့သို့ အချက်အလက်များ ထုတ်ပြန်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများကို စနစ်တကျ အကဲဖြတ်မှုများ မရှိသေးခြင်းဖြစ်သည်။ အကျိုးဆက်မှာ တန်ဖိုးရှိသင်ခန်းစာများ၊ သာဓကနမူနာများ ကို ဤဒေသအတွင်းအပြင်တို့မှ အခြားနိုင်ငံများမှ မရယူနိုင်သေးခြင်းပင်။ ထို့ပြင် ဤအစီအရင်ခံစာ၏ အပိုင်း(၂)တွင် ဖော်ပြထားသည့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းသတင်းအချက်အလက် မူများကို လက်တွေ့တွင် မည်ရွေ့မည်မျှ လိုက်နာမှုရှိ မရှိ အကဲဖြတ်နိုင်ရန် တောင်အမေရိကနှင့် အလယ်အမေရိကတွင် မတူကွဲပြားသည့် နိုင်ငံအများအပြားရှိနေသည်။
NDI အဖွဲ့သည် တောင်အမေရိကနှင့် အလယ်အမေရိက နိုင်ငံ (၁၈) နိုင်ငံရှိ နောက်ဆုံးရွေးကောက်ပွဲများ အတွက် အွန်လိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်သည့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာအချက်အလက် ကဏ္ဍများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ ထားသည်။[1] နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းစီအတွက် NDI အဖွဲ့သည် ဤအစီအရင်ခံစာ၏ အပိုင်း (၃) တွင် ဖော်ပြထားသည့် ကဏ္ဍများအတွက် မည်သည့်အချက်အလက်များကို အွန်လိုင်းတွင် ထုတ်ပြန်ထားကြောင်း အကဲဖြတ်သုံးသပ်ထားသည်။ ထုတ်ပြန်ထားသည့် data တစ်စုံချင်းစီအတွက် NDI အဖွဲ့သည် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းသတင်းအချက်မူများကို အခြေခံ၍ ယင်း data များကို အကဲဖြတ်ခဲ့သည်။
သက်ဆိုင်မှုရှိသည့်၊ အသေးစိတ်ကျသည့် အချက်အလက်များကို မည်ကဲ့သို့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိသော၊ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ၍ ရသော၊ တစ်ခုတစ်စည်းတည်းဖြစ်သော format များဖြင့် ထုတ်ပြန်ထားခြင်း ရှိ မရှိ ‘ တစ်နည်းအားဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင့်လင်း သတင်းအချက်မူများနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိမရှိ ‘ တို့ကို အသေးစိတ် သာဓကများဖြင့် မီးမောင်း ထိုးပြနိုင်ရန် NDI သည် နိုင်ငံ (၁၈) နိုင်ငံမှ (၆)နိုင်ငံကို ရွေးချယ်ထားသည်။ ယင်းခြောက်နိုင်ငံမှာ အာဂျင်တီးနား၊ ဘရာဇီးလ်၊ ချီလီ၊ ကော်စတာရီကာ၊ မက္ကဆီက ိုနှင့် ပီရူးနိုင်ငံ တို့ ဖြစ်ကြသည်။ ဤခြောက်နိုင်ငံမှအပ အခြားနိုင်ငံများကို ရွေးချယ်၍ ရကောင်းရနိုင်သည်၊ သို့သော်လည်း NDI အနေဖြင့် ဤနိုင်ငံများအား ရွေးချယ်ထားခြင်း အကြောင်းအရင်းမှာ ကဏ္ဍအလိုက် သူတို့ထုတ်ပြန်ထားသည့် အချက်အလက်များသည် ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ပွင့်လင်းသတင်းအချက်အလက် မူများနှင့် ကိုက်ညီသည့် ထူးခြားချက်ကြောင့်ဖြစ်သည်။
EMB များ၊ အရပ်ဘက် အဖွဲ့အစည်းများ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများ၊ သတင်းမီဒီယာများ၊ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် အခြား ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာသတင်းအချက်အလက်များကို ပွင့်လင်းမြင်သာ ဖြစ်စေရန် ဉီးတည် ကြိုးပမ်းနေသည့် အကျိုးစီးပွား ပါဝင်ပတ်သက်သူများသည် ယခုတင်ပြထားသည့် သာဓကနမူနာများမှ သင်ခန်းစာ ယူနိုင်မည်ဟု NDI အနေဖြင့် မျှော်လင့်ပါသည်။
NDI သည် ဘီလီးဇီး၊ ဖရန့်ချ် ဂီအာနာနှင့် ဆူရီနိမ်း(Belize, French Guiana and Suriname) နိုင်ငံတို့မှ အချက်အလက်များကို အကဲဖြတ်ခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ ↩︎