မူ (၄)။ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များသည် ပြီးပြည့်စုံပြီ တစ်စုတစ်စည်းတည်း ဖြစ်သည့်အခါ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိသည်။

ပြည့်ပြည့်စုံစုံနှင့် တစ်ခုတစ်စည်းတည်းထုတ်ပြန်သည့်အခါ အချက်အလက်များသည် ပွင့်လင်းမြင်သာသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ ယင်းသို့ အပြည့်အစုံ ထုတ်ပြန်ခြင်းသည် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုအတွက် စံနမူနာဖြစ်သည်။ အသုံးပြုသူတစ်ယောက်အနေဖြင့် အချက်အလက်ပေါင်းချုပ်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း၌သာ စိတ်ဝင်စားနိုင်သော်လည်း dataset တစ်ခုလုံးရှိခြင်းအားဖြင့် သူတို့စိတ်ဝင်စားသည့် အချက်အလက်များအား အခြားအချက်အလက်များနှင့် ဆက်စပ်စဉ်းစားနိုင်ပေမည်။ ဥပမာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် သူတို့​ဒေသရှိ ခရိုင်များအတွက် မဲအချက်အလက်များအား သုံးသပ်လိုပါသည်ဆိုပါစို့။ ၄င်းအဖွဲ့အနေဖြင့် သက်ဆိုင်သည့် ခရိုင်များအတွက် အချက်အလက်များကိုသာ သုံသပ်နိုင်သော်လည်း ယင်းသို့သုံးသပ်သည့်အခါ အခြားနေရာများနှင့် ချင့်ချိန် သုံးသပ်နိုင်သည်။ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုသည် ပြည်စုံမှုမရှိသည် dataset တစ်ခုအား ထုတ်ပြန်သည့်အခါ ကျန်ခဲ့သည့် အချက်အလက်များအား ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ချန်လှပ်ထားခဲ့သည်ဟု စွပ်စဲခံရနိုင်သည်။ ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းအချက်အလက်များနှင့် မထုတ်ပြန်သည့် သတင်းအချက်အလက်များသည် ပထဝီတည်နေရာအရ ကွဲပြားမှု ကြီးမားသည့်အခါ စွပ်စွဲခံရနိုင်သည့် အန္တရာယ်မှာ ပိုပင် ကြီးမားသည်။ နိုင်ငံအများအပြားတွင် ရွေးကောက်ခံကိုယ်စားလှယ် တစ်ဦးဦး သို့မဟုတ် နိုင်ငံရေးပါတီတစ်ခုခုသည် ပထဝီတည်နေရာ တစ်ခုခုနှင့် သက်ဆိုင်သည် (ဥပမာအားဖြင့် မြို့နေလူထုထောက်ခံသည့် ကိုယ်စားလှယ်က တစ်ဦး၊ ကျေးလက်နေလူထုက ထောက်ခံသည့် ကိုယ်စားလှယ်က နောက်တစ်ဦး ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။) ယခုကဲ့သို့ ပထဝီအနေအထားအရ ဆက်စပ်မှုရှိသည့်အခါ အချက်အလက်သည် ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖြစ်ရန် အရေးကြီးသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် တည်နေရာတစ်ခုခုအားချန်လှပ်ထားခြင်းသည် ရွေးကောက်ပွဲ စီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့အစည်းသည် ပါတီတစ်ခုခု သို့မဟုတ် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးဦးအား ခွဲခြားဆက်ဆံသည်ဟု သဘောသက်ရောက်သွားနိုင်သည်။

အချက်အလက်များအား တစ်စုတစ်စည်းတည်း ထုတ်ပြန်ခြင်းဆိုသည်မှာ dataset တစ်ခုလုံးအား ဖိုင်တစ်ဖိုင်တည်းတွင် ထည့်ထားပြီး download တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် ရယူနိုင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ဥပမာပြရလျှင် တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည် (IEC) ၂၀၁၄ ခုနစ် နိုင်ငံလုံးအဆင့်နှင့် ပြည်နယ်အဆင့်ရွေးကောက်ပွဲများအတွက် ခရိုင်မဲရလာဒ်ဟုခေါ်သည့် မဲရုံအဆင့် မဲရလာဒ်များအား compressed .csv file အဖြစ် တစ်ဖိုင်တည်းနှင့် download လုပ်နိုင်ရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ IEC သည် ဖိုင်အမျိုးအစားနှင့် ဖိုင်အရွယ်အစားတို့အားလည်း လင့်ခ်ဘေးနားတွင် ဖော်ပြပေးထားသည်။ Dataset အား အပြည့်အစုံနှင့် တစ်စုတစ်စည်းတည်း ထုတ်ပြန်ခြင်းသည် ရွေးကောက်ပွဲ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနဖြင့် အချက်အလက်များအား အမှန်တကယ် ပွင့်လင်းမြင်သာဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အရိုးရှင်းဆုံးနှင့် တိုက်ရိုက်အကျဆုံး လုပ်ဆောင်ချက်များ ဖြစ်သည်။ အချက်အလက်များသည် ဖိုင်တစ်ဖိုင်တည်းဖြင့် ထုတ်ပြန်ရန် အလွန်ကြီးမားနေသည့်အခါ ဖိုင်ငယ်များခွဲ၍ ထုတ်ပြန်နိုင်သည်။ ပွင့်လင်းအစိုးရသတင်းစာအုပ် ဟုခေါ်သည့်စာအုပ်တွင် Joshua Tauberer က “အလွန်ကြီးမား”ခြင်းဆိုသည်မှာ dataset အပြည့်အစုံအား download တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် ရယူရန်မဖြစ်နိုင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ယနေ့ခတ် စံနှုန်းများဖြင့်ပြောရလျှင် အရွယ်အစားအားဖြင့် အနည်းဆုံး ၁၀ gigabytes ရှိနေခြင်း သို့မဟုတ် မြန်နှုန်းမြင့် အင်တာနက်ဖြင့် download လုပ်ရန် ခြောက်နာရီကြာနိုင်သည့် file များကိုဆိုလိုသည်။

စနစ်တကျ မှတ်တမ်းတင်ခြင်း

ပြည့်စုံလုံလောက်စွာ မှတ်တမ်းတင်ခြင်းသည် အချက်အလက်များ ပြည့်စုံပြီးတစ်စုတစ်စည်းတည်း ဖြစ်ခြင်း၏ နောက်အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုပင် ဖြစ်သည်။ သတင်းအချက်အလက်ဖိုင်တစ်ခုတွင် ၄င်းနှင့်ပူးတွဲလျှက် ကိန်းရှင်များ၊ ပါဝင်သည့်အချက်အလက်များ၊ အညွှန်းများ (variables၊ fields၊ labels) စသည်တို့အား မှတ်တမ်းတင်ထားချက်များ ပါဝင်ရမည်။ မှတ်တမ်းတင်သည့်အခါ အချက်အလက် တည်ဆောက်ဖွဲ့စည်းပုံအား ရှင်းလင်းချက်၊ အတိုကောက်များအား ရှင်းလင်းချက် စသည်တို့အား အနည်းဆုံး ထည့်သွင်းရန်လိုအပ်သည်။ ဖြစ်နိုင်လျှင် အထက်ပါအချက်များအပြင် အချက်အလက်များအား မည်ကဲ့သို့ ကောက်ယူထားပုံ၊ ယင်းသို့ကောက်ယူခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်၊ ရည်ရွယ်ထားသည့် အသုံးပြုပရိတ်သတ်၊ အခြားဆက်စပ် အချက်အလက်များရယူနိုင်မည့် လင့်ခ်များ၊ မေးလိုသည်များမေးလိုလျှင် ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင်မည့် ပုဂ္ဂိုလ် စသည်တို့အတွက် သတင်းအချက်အလက်များ ထည့်ပေးနိုင်လျှင် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာရှစ်နိုင်ငံအဖွဲ့ ပွင့်လင်းသတင်းအချက်အလက်ကြေငြာစာတမ်းနှင့် ပူးတွဲစာတမ်း တွင် နှိုးဆော်ထားသည့်အတိုင်း ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့အစည်းသည် အသုံးပြုသူများ အပြည့်အဝနားလည်နိုင်ရန် dataset အား သင့်တော်သလို ပြည့်ပြည့်စုံစုံဖော်ပြပေးရမည်။ ဘရာဇီးနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ တရားရုံးချုပ်၏ ရွေးကောက်ပွဲသတင်းအချက်အလက်ဘဏ် သည် ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေး အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ မှတ်တမ်းမှတ်ရာများဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲအချက်အလက်များအား တစ်ခုတစ်စည်းတည်းနှင့် ပြည့်ပြည့်စုံစုံ ထုတ်ပြန်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းအချက်အလက်ဘဏ်တွင် မဲဆန္ဒရှင်များ မှတ်ပုံတင်သည့် အချက်အလက်များ၊ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၊ ပါတီများနှင့် ဆက်စပ်သည့် အချက်အလက်များ၊ မဲဆွယ်စည်းရုံခြင်းနှင့် ဆက်စပ်သည့် ငွေကြေးဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များ၊ ရွေးကောက်ပွဲ ရလာဒ် အချက်အလက်များ စသည်တို့အား ဖော်ပြထားသည်။ အသုံးပြုသူတစ်ဦးသည် ၂၀၁၂၊ ၂၀၁၄ ရွေးကောက်ပွဲရလာဒ်အပြည့်အစုံအား read-me file တစ်ခုနှင့်အတူ download လုပ်နိုင်သည်။ ဥပမာ ၂၀၁၄ ခုနစ်အတွက် read-me file တွင် အချက်အလက်များအား ကုတ် (code) လုပ်ထားပုံ၊ ကိန်းရှင် (variable) တစ်ခုချင်းစီအား ဖော်ပြချက်၊ အချက်အလက်အားအပြောင်းအလဲလုပ်ထားလျှင် လုပ်ထားသည့်အချိန်၊ ဆက်သွယ်မေးမြန်းနိုင်မည့် ပုဂ္ဂိုလ်စသည့် အချက်များပါဝင်သည်။