ရွေးကောက်ပွဲ စီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့များနှင့် အုပ်ချုပ်ရေး
ရွေးကောက်ပွဲ စီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့ ဟူသည် အဘယ်နည်း။
ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့ (EMB) သည် ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု၏ အဓိကကျသည် အစိတ်အပိုင်း တချို့ သို့မဟုတ် အားလုံးအား စီမံရန် တရားဝင် တာဝန်ပေးခြင်းခံရသည့် အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယင်းအဓိက အစိတ်အပိုင်းများမှာ
- မဲပေးရန် အရည်အချင်းနှင့် ပြည့်မီသူများအား သတ်မှတ်ခြင်း (မဲဆန္ဒရှင်များ မှတ်ပုံတင်ခြင်းတွင် ရှု)
- နိုင်ငံရေးပါတီများ/ ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများ၏ အမည်တင်သွင်းမှုကို လက်ခံအတည်ပြုပေးခြင်းနှင့် မဲပြားများ ထုတ်လုပ်ခြင်း (မဲပြားပေါ်တွင်ဖော်ပြခံရန် လိုအပ်သည့် အရည်အချင်းများတွင်ရှု)
- မဲပေးခြင်းလုပ်ငန်းအား ဆောင်ရွက်ခြင်း
- မဲရေတွက်ခြင်း နှင့်
- မဲရလာဒ်ဇယားပြုခြင်းနှင့် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ထုတ်ပြန်ခြင်း တို့ဖြစ်သည်။
ဤလုပ်ငန်းဆောင်တာများအား အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးသို့ တာဝန်ခွဲဝေလျှင် ယင်းအဖွဲ့အားလုံးသည် တစ်မျိုးမျိုးဖြင့် EMB များဖြစ်ကြသည်။ ပီရူးနိုင်ငံတွင် အဖွဲ့သုံးဖွဲ့မှ ရွေးကောက်ပွဲ တာဝန်များအား ခွဲဝေ ထမ်းဆောင်ကြသည်။ National Registry of Identification and Civil Status အဖွဲ့မှ မဲဆန္ဒရှင်စာရင်း ကို မွမ်းမံထုတ်ပြန်ပြီး National Jury of Elections အဖွဲ့က ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကြေငြာခြင်း၊ အငြင်းပွားမှုများ ဖြေရှင်းခြင်း နှင့် အခြားလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ကာ Decentralised Office of Electoral Processes အဖွဲ့သည် မဲရုံလုပ်သားများအား သင်တန်းပေးခြင်း၊ နိုင်ငံရေးပါတီများမှတ်ပုံတင်ရာတွင် အသုံးပြုသည် လက်မှတ်များအား စစ်ဆေးခြင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲနေ့အား စီမံခန့်ခွဲခြင်း စသည့် အခန်းကဏ္ဍများကို ထမ်းဆောင်သည်။
ဤအဓိကလုပ်ငန်းဆောင်တာများအပြင် EMB တစ်ခုသည် ရွေးကောက်ပွဲ ဘောင်နယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ခြင်း (ရွေးကောက်ပွဲဘောင်နယ်နိမိတ်များ တွင်ရှုရန်)၊ မဲဆန္ဒရှင်များအား ပညာပေးခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက်မျှဝေခြင်း (မဲဆန္ဒရှင်များအား ပညာပေးခြင်းတွင်ရှုရန်) မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာ ငွေကြေးသုံးစွဲမှု စောင့်ကြည့်ခြင်း (မဲဆွယ်စည်းရုံးရေးဆိုင်ရာ ငွေကြေးသုံးစွဲမှုတွင်ရှုရန်) နှင့် သတင်းမီဒီယာ စောင့်ကြည့်ရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများ ဖြေရှင်းရေး တို့ကိုလည်း ဆောင်ရွက်သည်။
နိုင်ငံရေးဖိအားမှုတို့မှ လွတ်ကင်းနိုင်ရန်အလို့ငှာ ရွေးကောက်ပွဲ စီမံခန့်ခွဲသည့် အဖွဲ့များ (EMB) သည် ဘက်လိုက်မှုကင်းပြီး အရည်အချင်းပြည့်မီ ရမည်ဖြစ်ပြီး သီးခြားလွတ်လပ်စွာ ရပ်တည်ရမည်။ ဥပမာအားဖြင့် နိုင်ငံတော်တော်များများရှိ ရွေးကောက်ပွဲ စီမံခန့်ခွဲသည့် အဖွဲ့များမှာ အမှီအခိုကင်းပြီး၊ လွှတ်တော်မှ တိုက်ရိုက်ချပေးသည့် ဘက်ဂျတ်ဖြင့် လည်ပတ်ကြသည်။ တချို့ တောင်အမေရိကတိုက်ရှိ နိုင်ငံများတွင်မူ ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေး အဖွဲ့အစည်းများသည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရပင် သီးခြားအစိုးရအဖွဲ့များ ဖြစ်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးမဏ္ဍိုင်၏ တစ်စိတ်တစ်ဒေသ ဖြစ်သည့် (ဥပမာ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာန လက်အောက်၌ရှိခြင်း) အစိုးရအဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ရပ်တည်သည့် EMB အနည်းငယ်လည်း ရှိကြသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံ၊ ပြင်သစ်နိုင်ငံနှင့် ယခင်ပြင်သစ်နိုင်ငံ၏ ကိုလိုနီဖြစ်ခဲ့ဖူးသည့် နိုင်ငံများတွင် EMB များသည် ဖက်စပ် ပုံစံဖြင့်လည်ပတ်ကြသည်။ နိုင်ငံအများစုမှာ EMB အား သီးခြားရပ်တည်သည့် ပုံစံဖြင့် ထားရှိသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ စီမံခန့်ခွဲသည့် အဖွဲ့များသည် အောက်ပါဖွဲ့စည်းပုံတစ်မျိုးမျိုးနှင့် ဖြစ်တတ်သည်။
- ၁။ လွတ်လပ်ပြီး နိုင်ငံရေးအရ ဘက်လိုက်မှုကင်းသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်များအား သူတို့၏ ကျွမ်းကျင်မှုအရ ခန့်အပ်ခြင်း
- ၂။ မှတ်ပုံတင်ထားသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ (ပါတီဝင်များ) နှင့် ဖွဲ့စည်းထားခြင်း
- ၃။ အထက်ပါပုံစံနှစ်ခုပေါင်းစပ်လျက် ဖွဲ့စည်းထားခြင်း
ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်များ၊ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကို နေရာအနှံ့အပြားတွင် (တစ်နိုင်ငံလုံး အဆင့်၊ ခရိုင်/ ကောင်တီ အဆင့်)တွင် လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည့်အတွက် EMB များသည် အဆင့်ဆင့်တွင် အဖွဲ့ခွဲများ ထားရှိသည်။
ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့တစ်ခု၏ ဖွဲ့စည်းပုံသည် အဘယ်ကြောင့် အရေးပါသနည်း။
ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ပွဲတွင် မဲဆန္ဒနယ် သတ်မှတ်ခြင်းမှသည် မဲပြားများအား ဆိုင်ရာ မဲဆန္ဒနယ်များသို့ ဖြန့်ဖြူးခြင်းအထိ ရှုပ်ထွေးများပြားလှသည့် အဆင့်များစွာ ပါဝင်သည်။ ဤအဆင့်အဆင့်အား ကောင်းမွန်စွာ လုပ်ဆောင်ရုံနှင့်မပြီးဘဲ အချိန်မီ လုပ်ဆောင်ရန်လည်း လိုအပ်သည်။ EMB ဝန်ထမ်းများသည်လည်း ရွေးကောက်ပွဲအား စနစ်တကျ စီမံကျင်းပနိုင်ရန် လိုပ်အပ်သည့် အရည်အချင်းများနှင့် ပြည့်စုံရပေမည်။
ဒီမိုကရေစီကျသည့် ရွေးကောက်ပွဲများ စီမံကျင်းပနိုင်ရန်အတွက် EMB များသည် တရားဝင် လွတ်လပ်စွာတည်ရှိသည် ဖြစ်စေ၊ မတည်ရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ဘက်လိုက်မှုကင်းရမည့်အပြင်၊ ယင်းသို့ ဘက်လိုက်ကင်းကြောင်း လူအများသိရှိရန်လည်း လိုအပ်ပေသည်။ ဤအချက်သည် အခရာကျသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေးသည် ရွေးကောက်ပွဲရလာဒ်၊ ယင်းရလာဒ်အပေါ် ပြည်သူလူထု၏ ယုံကြည်မှုရှိ မရှိ တို့အပေါ် သြဇာသက်ရောက်မှု ရှိသည်။ ကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးချင်းစီ အကြောင်း၊ အဆင့်ဆင့်ရှိဝန်ထမ်းများ အကြောင်း သတင်းအချက်အလက်များ စသည်ဖြင့် EMB များ၏ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံအကြောင်း သတင်းအချက်အလက်များသည် မဲဆန္ဒရှင်များ၊ ရွေးကောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်များ EMB များ၏ ဘက်လိုက်ကင်းမှု ကို အကဲဖြတ်နိုင်ရန် များစွာ အထောက်အကူပြုသည်။ စိတ်ပါဝင်စားသူများ အနေဖြင့်လည်း ရွေးကောက်ပွဲ တစ်ပွဲမှ နောက်တစ်ပွဲ (အထူးသဖြင့် ဒေသအဆင့် တွင်) စီမံကျင်းပသူများနှင့် ဆက်စပ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များအား စစ်ဆေးပြီး မဲရုံဝန်ထမ်းခန့်အပ်ရာတွင် လည်းကောင်း၊ အခြားနေရာများတွင် ဝန်ထမ်းချထားရာတွင် လည်းကောင်း ဖိအားပေးမှုများ၊ လွှမ်းမိုးမှုများ ရှိ မရှိ အကဲဖြတ်နိုင်မည်။
ရွေးကောက်ပွဲ စီမံကျင်းပရေးအဖွဲ့များ အကြောင်း သတင်းအချက်အလက် နမူနာ
သက်ဆိုင်သည့် သတင်းအချက်အလက်များတွင် ပထဝီနယ်နိမိတ်အဆင့်ဆင့်ရှိ ရွေးကောက်ပွဲစီမံကျင်းပရေး အဖွဲ့များနှင့် သက်ဆိုင်သည့် သတင်းအချက်အလက်များပါဝင်သည်။ ယင်းအချက်အလက်များတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးအဆင့်၊ ခရိုင်အဆင့်၊ မဲဆန္ဒနယ်အဆင့် အဖွဲ့များ၊ တစ်ဆင့်ချင်းစီရှိ တာဝန်ကျပုဂ္ဂိုလ်များ (ရွေးကောက်ပွဲ ဥပဒေအရ ခန့်အပ်သည့်)၊ အဖွဲ့များ၏ ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံ (ပါတီနိုင်ငံရေးတွင်ပါဝင်လျှင် အသင်းဝင်ထားသည့်ပါတီ)၊ အရည်အချင်း၊ ရာထူးအနေအထား (ယာယီ သော်လည်းကောင်း၊ အမြဲတမ်း သော်လည်းကောင်း)၊ ခန့်ထားသည့် ဝန်ထမ်းများ၏ သတင်းအချက်အလက် (ဥပမာ ကြီးကြပ်ရေးအရာရှိ၊ ဒုအတွင်းရေးမှူးစသည်ဖြင့်)၊ အမည်၊ ကျား/မ၊ မွေးသက္ကရာဇ်၊ ဆက်သွယ်ရမည့်လိပ်စာ၊ ပါတီနှင့် ဆက်နွယ်မှုရှိ မရှိ၊ ဆက်နွယ်မှုရှိလျှင် ပါတီအမည် စသည်တို့ ပါဝင်သည်။ ကင်ညာနိုင်ငံရှိ လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်ပွဲနှင့် မဲဆန္ဒနယ်ရေးဆွဲရေး ကော်မရှင်သည် ကောက်မရှင်ဥက္ကဌနှင့် အဖွဲ့ဝင်လျှောက်ထားသူများ၏ အမည်နှင့် အရည်အချင်းများအား အစိုးရက ထုတ်ဝေသည့် ကင်ညာဂဇက် တွင်လည်းကောင်း၊ ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုကော်မရှင်၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင်လည်းကောင်း၊ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် ဖြန့်ချိသည့် သတင်းစာ နှစ်စောင်တို့တွင် လည်းကောင်း ထုတ်ပြန်ကြေငြာရသည်။ ထို့အတူ ဇန်ဘီယာနိုင်ငံ၏ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင် သည်လည်း ပြည်နယ်နှင့်ခရိုင် အရာရှိများ၊ ကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြန်လည်ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည့် အရာရှိများ၊ မဲရုံအကူဝန်ထမ်းများနှင့် သင်တန်းပေးသူများ၏ အရည်အချင်း၊ တာဝန်ဝတ္တရားများနှင့် အခန်းကဏ္ဍများကို ၄င်း၏ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ထုတ်ပြန်ပေးထားသည်။ နောက်ဆုံးကျင်းပထားသည့် နိုင်ငံလုံးအဆင့် ရွေးကောက်ပွဲများ အတွက်ဆိုလျှင် ယူကရိန်းနိုင်ငံ (၂၀၁၄)၊ ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံ၊ ကာဂျီစတန်နိုင်ငံနှင့် မော်ဒိုဗာနိုင်ငံများသည် မဲရုံကော်မရှင် အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးချင်းစီ၏ အမည်နှင့် ရာထူးများ (ဥပမာ ဥက္ကဌ၊ ဒုဥက္ကဌ၊ အတွင်းရေးမှူး စသည်ဖြင့်) တို့အပြင် ခရိုင်အဆင့်နှင့် ဗဟိုအဆင့်ရှိ ဝန်ထမ်းများ၏ အမည်နှင့် ရာထူးတို့ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။